6413 Sayılı TSK Disiplin Kanunu Kapsamında Savunma Hakkı
Savunma hakkı öncelikle T.C. Anayasasında güvence altına alınmıştır. Anayasanın 129/2. maddesinde, memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Savunma hakkının hukuka uygun şekilde kullanılabilmesi için, personelin hakkındaki iddiaları, delilleri, üzerine atılı fillerin hukuki nitelendirmesini ve karşı karşıya kaldığı disiplin cezasını bilmesi gerekir. Bu hususlar bildirilmediği takdirde personelin kendisini yeterince savunamayacağı ve bu sebeple savunma hakkının ihlal edileceği açıktır. (Bkz. Danıştay İDDK, 2007/1846 E, 2011/66 K, 17.02.20211 T)
Bununla beraber Anayasayla aynı doğrultuda olarak, 6413 Sayılı TSK Disiplin Kanununun 40. maddesine göre, işbu kanun kapsamında hakkında disiplin soruşturması yürütülen personelin savunması alınmadan disiplin cezası verilemez.
İsnat olunan hususlar ile savunma için verilen süre açıkça ve yazılı olarak ilgiliye bildirmesi gerekmektedir ve üç iş gününden az ve on iş gününden fazla olmamak üzere verilecek süre içinde savunmasını yapmayan personel savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. (m.40/2)
Ankara Bölge İdare Mahkemesi 2019 yılında personel hakkında savunması alınmadan disiplin cezası tesis edildiği için tesis edilen işlemin iptaline karar vermiştir:
“…Uyuşmazlıkta, davacı hakkında, … günlü olayla ilgili olarak aynı gün soruşturmaya başlandığı,… tarihinde olayın tanıklarının ve davacının ifadelerinin alındığı,
…tarihinde soruşturma raporu düzenlenerek neticesinde dava konusu disiplin cezası işleminin tesis edildiği, soruşturma sırasında davacının “ifade tutanağı” adı
altında ifadesinin alındığı, dava konusu işlemde davacının savunması ya da savunma ifadesinden bahsedilse de, soruşturma sonrasında davacının savunmasının alınmadığının
görüldüğü, yukarıda ifade edildiği üzere, tüm hukuki delillere sahip olmak kaydıyla soruşturmacı tarafından veya soruşturmanın tamamlanması üzerine yetkili disiplin
amirince usulüne uygun olarak düzenlenen savunma istem yazısıyla (ilgiliye isnat edilen eylemin veya olayın açıkça belirtilmesi ve 7 günden az olmamak üzere savunma
süresi verilerek) davacıdan alınan bir savunmanın bulunmadığı görülmüştür. Bu nedenle, savunma hakkı tanınmadan tesis edilen disiplin cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı
sonucuna varılmış olup, İdare Mahkemesince bu gerekçe ile dava konusu işlemin iptali gerekirken davanın reddi yönünde verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.”
